Vay tiêu dùng

Tuy nhiên với mức thu nhập đa dạng, không phải ai cũng có thể thỏa mãn được nhu cầu mua sắm của bản thân ngay lập tức. Cùng với sự phát triển các hình thức cho vay đa dạng, hiện nay nhiều người đã chọn cho mình hình thức mua trước trả sau để sở hữu nhiều mặt hàng như xe cộ, đồ công nghệ,… thay vì chờ tới khi đủ tiền tích cóp hay gửi tiết kiệm.

Vay tiêu dùng là hình thức vay vốn để phục vụ cho mục đích không phải kinh doanh của cá nhân hoặc gia đình như: vay tiền để mua hoặc sửa chữa nhà cửa, đồ nội thất gia đình, mua xe, đi học, khám chữa bệnh, đi du lịch,… Vay tiêu dùng có thể là vay tín dụng hoặc vay thế chấp. 

Theo số liệu từ Financial Times Confidential Research (FTCR), so với các quốc gia khác trong Hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN), tuy rằng các chỉ số về Thu nhập hộ gia đình và Chi tiêu tùy ý ở mức cao so với các quốc gia khác như Indonesia, Malaysia, Thái Lan hay Philippines, nhưng chỉ số Cho vay tiêu dùng lại luôn ở mức thấp hơn. Cũng theo số liệu từ FTCR, người dân Việt Nam có xu hướng nói không với nợ, cao hơn nghiều so với các quốc gia khác, các khoản vay tiêu dùng hay nợ hộ gia đình ở Việt Nam vẫn ở mức thấp. Sở dĩ có điều này là do sự hạn chế trong nguồn tiếp cận nguồn tín dụng chính thống. Do vậy, thị trường tín dụng tiêu dùng của Việt Nam hiện vẫn được đánh giá là còn non trẻ và có nhiều tiềm năng để bùng nổ.

Với một dân số trẻ và kinh tế đang trên đà phát triển, Việt Nam đã nằm trong nhóm có thu nhập trung bình trong năm 2014 – 2016 với khoảng 900.000 người chuyển từ nông thôn lên thành thị mỗi năm. Người Việt Nam chi tiền vào các mặt hàng tiêu dùng như ô tô, đồ gia dụng, điện thoại thông minh hay những hoạt động giải trí văn hóa như du lịch, đưa Việt Nam thành quốc gia có tỷ lệ chi tiêu tiêu dùng có GDP cao thứ hai trong khối ASEAN 5. Ngoài ra, người Việt Nam cũng được FTCR đánh giá là những người đi vay đáng tin cậy khi có tỷ lệ chấp thuận cho vay ở mức cao nhất trong khối ASEAN 5.

Do thói quen mua hàng của người tiêu dùng đang có sự dịch chuyển kéo theo sự bùng nổ của các công ty tài chính tiêu dùng trong việc nghiên cứu và phát triển các sản phẩm dịch vụ đa dạng, phù hợp với nhu cầu của người dân. Tính đến cuối năm 2018 Ngân hàng Nhà nước cho biết dư nợ tín dụng tiêu dùng đạt khoảng 1,4 triệu tỷ đồng, tăng gần sáu lần mức của năm 2012, chiếm hơn 19% tổng dư nợ của nền kinh tế. Đáng chú ý, cho vay trả góp các sản phẩm công nghệ cao như điện thoại, máy tính bảng, máy tính xách tay và xe máy chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tín dụng tiêu dùng. Khách hàng có thể dễ dàng vay vốn và được phê duyệt nhanh chóng để có được khoản tiền an toàn và thuận tiện để giải quyết nhu cầu tài chính và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Trong sự phát triển của hình thức vay vốn tiêu dùng, tuy có những điểm thuận lợi nhưng cũng có những bất lợi có thể gặp phải mà phải đề cập đến chính là hoạt động tín dụng đen. Tuy nhiên, Ngân hàng Nhà nước đã đưa ra một số biện pháp nhằm đẩy lùi tín dụng đen như quy định về cho vay tiêu dùng của các công ty tài chính để phù hợp hơn với thực tế; khuyến khích các tổ chức tín dụng mở rộng mạng lưới hoạt động ở những nơi chưa đáp ứng đủ nhu cầu tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của người dân, bám sát nhu cầu vay vốn phát triển kinh tế – xã hội ở địa phương, phối hợp với các bên liên quan đẩy mạnh truyền thông, nâng cao nhận thức cho người dân về các chương trình chính sách tín dụng vay vốn tiêu dùng, cảnh báo các thủ đoạn lừa đảo của tín dụng đen và những hệ lụy mà nó gây ra.